این امید تا کنون به واقعیت نپیوسته است. رشد اقتصادی که برخی اقتصاددانان انتظار داشتند در فصل دوم سال به ۱۰ درصد برسد، به زحمت به ۳ درصد رسید. در سوی دیگر، تورم منفی گریبان‌گیر کشور شده است و بحران ملکی در کمین چین است. اما ضعف دومین اقتصاد بزرگ دنیا چه پیام برای سایر کشورها دارد.
ضعف اقتصاد چین یعنی خرید کمتر کالا و خدمات برای کل دنیا. اما کشورهایی به طور مستقیم‌تر از این موضوع متضرر می‌شوند. مهم‌ترین دسته، کشورهای صادرکننده کامودیتی هستند (نمودار زیر). یک پنجم نفت جهان، نیمی از مس، نیکل و روی، بیش از ۶۰ درصد سنگ آهن دنیا را چین مصرف می‌کند. بنابراین، بحران ملکی در این کشور به معنای کاهش معنادار تقاضا در این حوزه‌هاست. مثلا کشوری مثل زامبیا آسیب جدی می‌بیند زیرا صادراتش به چین معادل قریب به ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلیش است.
حتی کشورهای غربی نیز در معرض خطر هستند و در راس آنها آلمان است (نمودار زیر). کاهش تقاضای چین یکی از دلایل ضعف اقتصادی آلمان طی فصل‌های اخیر بوده است. در ابعاد شرکتی می‌تواند میزان اثرگذاری بالاتر باشد. در سال ۲۰۲۱، بررسی ۲۰۰ شرکت چندملیتی در آمریکا، اروپا و ژاپن نشان می‌داد که ۱۳ درصد فروش آنها در چین اتفاق می‌افتد. مثلا شرکت تسلا تقریبا یک‌پنجم فروش خود را در بازار چین انجام می‌دهد. یا شرکت چیپ‌ساز «کوآلکوم» حدود دوسوم فروشش به چینی‌هاست.
اما فشارهای ناشی از ضعف اقتصاد چین، به یک بحران تمام‌عیار تبدیل نخواهد شد و حالت متمرکز بر برخی شرکت‌ها و کشورها فشار بیشتری وارد می‌کند. اگر تمام شرکت‌های بورسی آمریکا، اروپا و ژاپن را در نظر بگیریم، چین فقط ۴ تا ۸ درصد سهم فروش آنها را دارد. سهم چین از مجموع صادرات آمریکا، بریتانیا، فرانسه و اسپانیا بین یک تا دو درصد است. حتی در آلمان این سهم به ۴ درصد محدود می‌شود.
ضعف اقتصاد چین البته یک وجه مثبت دارد. در کشورهای مصرف‌کننده کالاها، کاهش تقاضای کامودیتی‌ها فشارهای تورمی را کم می‌کند. بنابراین، فدرال رزرو و سایر بانک‌های مرکزی اقتصادهای توسعه‌یافته با فشار کمتری برای مبارزه با تورم مواجه می‌شوند.
نکته پایانی اینکه چین سال‌ها به عنوان یک وام‌دهنده بخشنده و سرمایه‌گذار قوی در کشورهای در حال توسعه شناخته می‌شده است. بر خلاف کشورهای ثروتمند که تصویر خوبی از چین ندارند، چینی‌ها بین اقتصادهای نوظهور مثل مکزیکی‌ها، کنیایی‌ها، نیجریه‌ای‌ها و آفریقای جنوبی‌ها محبوبند. سوال اینجاست که ضعف اقتصاد چین چه اثری بر این اعتبار خواهد داشت و آیا می‌توان به حفظ این وجهه امیدوار بود؟
تبادل نظر